Θεραπεία των τραυμάτων
Τους τραυματίες πρέπει να τους αφήνουμε νηστικούς και να καθαρίζουμε την κοιλιά αυτών είτε με κλύσμα, είτε με καθάρσιο. Να πίνουν δε νερό και ξύδι και κριθαρόνερο, ή σούπες απλές. Όταν το τραύμα είναι φλογισμένο το δροσίζουμε με καταπλάσματα.
Για το σκοπό αυτό κατάλληλα είναι τα παντζάρια βρασμένα με νερό, ή σέλινο, ή φύλλα ελιάς, ή συκής, ή κουφοξυλιάς-σαμπουκου, ή γλυκοροδιάς, όλα αυτά τα μεταχειριζόμαστε βραστά με το νερό. Ωμά δηλαδή άβραστα μεταχειριζόμαστε ως κατάπλασμα φλογιστικό τα φύλλα της λυγαριάς ή της λισφακιάς ή της γαλατσίδας, ή πράσα ή σέλινα. Εάν δε, δεν έχεις πρόχειρο κανένα από αυτά αφού ανακατέψεις κριθάλευρο με νερό ή με κρασί, κατάπλασέ το.
Αυτά τα καταπλάσματα ωφελούν όσο είναι ψυχρότερα από την πληγή. Όταν όμως ζεσταθούν βλάπτουν: αυτό εννοεί, ότι πρέπει να τα αλλάζουμε προτού ζεστάνουν πολύ.
Τα λιπαδερά δεν κάνουν για τα φλογισμένα τραύματα, ούτε για τα ακάθαρτα ούτε για τα σάπια.
Αλλά στα μεν φλογισμένα συμφέρουν τα ψυχρά, στα δε ακάθαρτα και σαπισμένα, τα αψιά και όσα τσούζουν όταν τα βάλεις. Για να σαρκώσει δηλαδή να θρέψη να γέμιση κρέας μία πληγή, χρειάζονται τα λιπαρά και τα ζεστά.
Καταπλάσματα για τα πρηξίματα και τη φλόγωση που είναι γύρω από την πληγή:
Φλόμος βρασμένος και του τριφυλλιού τα φύλα ωμά και του αμάραντου ή πετρόχορτο τα φύλλα βρασμένα και της παναγιάς το χορτάρι. Εάν δε είναι ανάγκη και να καθαρίζει η πληγή όλα όσα είπαμε παραπάνω καθαρίζουν, το ίδιο κάνουν και της συκιάς τα φύλλα και της ελιάς και του φουκαλιού ή ασπροπρασιά. Να βράζονται δε όλα αυτά, προ πάντων δε να βράζουμε τη λυγαριά και τη συκιά και την ελιά και της ροδιάς τα φύλλα.
Ωμά κάνουν για καταπλάσματα τα εξής βότανα:
Της δενδρομολόχας τα φύλλα κοπανισμένα με κρασί και του απήγανου τα φύλλα και της χλωρής ρίγανης. Όλα αυτά τα χόρτα πρέπει να τα ανακατεύουμε με λιναρόσπορο καβουρδισμένο και ψιλοκοπανισμένο. Όπου δε υπάρχει φόβος να παρουσιαστεί με την πληγή μαζί ερυσίπελας – ανεμοπύρωμα αφού βρέξεις τον λιναρόσπορο με το ζουμί της αγριοντομάτας, βάλε το κατάπλασμα. Άμα πάλι η πληγή είναι μεν καθαρή έχει όμως φλόγωση συνάμα δε και η περιοχή της, αφού βράσης φακή με κρασί και την ψιλοκοπανήσεις, ζύμωσε την με λίγο λάδι, κατάπλασέ την και δέσε την απάνω. Της αγριοτριανταφυλλιάς τα φύλλα άμα βράσουν με νερό και κοπανιστούν κάνουν για κατάπλασμα πρέπει όμως αποκάτω να στρώσης ένα πανάκι λεπτό και καθαρό βρεγμένο με κρασί και λάδι, άμα δε θέλεις να συμμαζέψεις τα χείλη της πληγής, της αγριοτριανταφυλλιάς τα φύλλα σαν τη φακή να κάνεις.
Για παλαιές και νέες πληγές, και για πληγές της κεφαλής και των αυτιών κάνει το εξής:
Χολή βοδιού ξηρή, μέλι πολύ καλό, κρασί άσπρο, βράζεις μέσα στο κρασί πριονίδια από λωτό. Λιβάνι, σμύρνα, κρόκος, άνθος χαλκού, από αυτά βάζεις ίσια το καθένα, ανακατεύεις το δουλεύεις και το μεταχειρίζεσαι.
Έτερο για παλιές και νέες πληγές:
Μέσα σε κρασί άσπρο γλυκό, βράζουμε ρίζα πριναριού. Αφού δε ξεχύσει καλά η ρίζα, το στραγγίζουμε. Έπειτα βάζουμε δύο μερτικά από το κρασί και ένα μερτικό καταπάτι λαδιού (μούργα). Τα ψήνουμε, ανακατεύοντας όμως για να μη καβουρδιστούν, σε σιγανή φωτιά έως ότου να γίνει κατάλληλο για αλοιφή.
Για να σαρκώνουν οι πληγές καλό είναι και το ακόλουθο:
Βάζουμε σε ένα τσουκάλι πήλινο, αλάτι χοντρόσπυρο στεγνό. Επάνω στο αλάτι χύνουμε μέλι διπλάσιο από το αλάτι και το βάζουμε στη φωτιά έως ότου καεί καλά όλο. Έπειτα καθαρίζουμε καλά την πληγή, το βάζουμε απάνω και το δένουμε.
Για να μη πιάνουν πύο οι φρέσκες πληγές:
Πρέπει να τις πλύνεις με ξύδι ή να περνάς με σφουγγάρι βρεγμένο με κρασί και του λωτού τα πριονίδια κάνουν για τον ίδιο σκοπό.
Άλλο παστρευτικό
Ξύδι δυνατό άσπρο, μέλι, στύψη, νίτρο καλό το οποίο ψήνεις λίγο, και χολή λίγη, βράσε τα όλα μαζί, αυτό τρώγει τα κρέατα και βαθαίνει την πληγή.
Εκείνο που γεμίζει τις πληγές που είναι βαθουλές άλλα παστρικές:
Είναι το χόρτο που λέγεται λαγόψωμο, μοιάζει με πίτυρα άμα ξεραθεί το φύλλο του είναι μικρό σαν της ελιάς άλλα μακρύτερο.
Άλλο: από σύκο ξηρό το μέλι, δυο νερό, ένα λινό- άπορο ψημένο και κοπανισμένο.
Για τη φάγουσα:
Στύψη ψημένη, πριν όμως να βάλεις τη στύψη, πλύνε το μέρος με νίτρο ψημένο και σπόγγισε το.
Για παλαιές πληγές που είναι συχνές στα κότσια και στο καλάμι και γίνονται μελανιές:
Πάρε το άνθος του χόρτου που λέγεται νυχάκι, ανακάτεψε με μέλι και βάλε το.
Όταν κοπούν νεύρα: Πάρε ρίζα αγριομυρσίνης στούμπισε τη, ζύμωσε με λάδι και μεταχειρίσου.
Μαλακτικά που ταιριάζουν το χειμώνα και κάνουν καλά σημάδια:
Ξύγκι χήνας και γουρουνιού φρέσκα, αγριοκρέμμυδα το μέσα και λίγο λάδι.
Για καψίματα:
Λιώσε παλιά γουρουνόλιπα, έπειτα σμίξε τρεμεντίνα και κατράμι και με αυτό άλειφε ένα πανί και βάζε το στο κάψιμο.
Η ολιγοσιτία δε και η υδατοποσία συμφέρει παρά πολύ σε όλα τα τραύματα, περισσότερο δε στα νεότερα παρά στα παλαιότερα, και σε οτιδήποτε άλλο τραύμα όποιο φλεγμαίνει ή μέλλει να φλεγμανθεί, και όπου υπάρχει κίνδυνος να σφακελίσει και όπου υπάρχει κίνδυνος να επέλθει σπασμός. Η ορθοστασία δε στα τραύματα ελάχιστα συμφέρει και προ πάντων δε εάν το τραύμα είναι στα σκέλια – πόδια, ούτε να κάθεται ούτε να βαδίζει. Η ησυχία και η ακινησία συμφέρουν πάρα πολύ.
Πηγές: Ιπποκράτους-Περί ελκών (ανοικτών τραυμάτων)
Πρακτική θεραπευτική-Ι. Αναγνώστου-Εν Αθήναις 1921
– See more at: http://master-lista.blogspot.gr/2015/08/blog-post_265.html#sthash.5NC9FaX3.oDuGvm3O.dpuf