Ψυχολογία της διατροφής: Πες μου τί τρως να σου πω ποιος είσαι!
Έχετε προσέξει πως όταν έχουμε κακή διάθεση ενδίδουμε πιο εύκολα στο πρόχειρο φαγητό;
Συνεχείς έρευνες αποδεικνύουν πως η ανάγκη για τροφή δεν είναι καθαρά βιολογική. Οι τροφές που επιλέγουμε μία δεδομένη στιγμή συνδέονται με τη συναισθηματική μας κατάσταση, ακριβώς όπως και με κάποια ατομικά χαρακτηριστικά.
Η αδιάλειπτη ανάγκη να μασουλάμε κάτι στο στόμα μας, συνδέεται συχνά με τη διάθεση μίας συγκεκριμένης στιγμής και τις ψυχολογικές μεταπτώσεις που χαρακτηρίζουν την αντίστοιχη περίοδο της ζωής μας. Μία παρορμητική προσωπικότητα δε χρειάζεται ωστόσο, πολλές αφορμές για να νιώσει ότι οδηγήθηκε στο σημείο να πεινάσει πολύ. Τα παρορμητικά άτομα, εκτός από το ότι απογοητεύονται ή ενθουσιάζονται εύκολα, έχουν την τάση να τρώνε ό,τι βρουν μπροστά τους, αψηφώντας το κόστος των επιλογών που κάνουν.
Τα άτομα, που διακατέχονται από την αίσθηση του ανικανοποίητου ή έχουν τάσεις κατάθλιψης, καταφεύγουν συχνά, σε τροφές πλούσιες σε υδατάνθρακες, όπως το ψωμί, τα γλυκά, τα μπισκότα, ενώ οι αγχώδεις άνθρωποι καταναλώνουν πιο συχνά, αλμυρά και τραγανά φαγητά, όπως είναι τα πατατάκια, τα κρακεράκια, τα ποπ κορν. Υποστηρίζεται ότι η καταφυγή σε αυτή τη λύση ισοδυναμεί με “έναν νόστιμο σάκο του μποξ, καθώς με κάθε μπουκιά φεύγουν η συσσωρευμένη ένταση και το στρες από μέσα μας”.
Η “συναισθηματική αναζήτηση”, η τάση να ζήσουμε μία συναρπαστική και έντονη εμπειρία συνδέεται πολλές φορές, με την ανάγκη να δοκιμάσουμε μία ιδιαίτερη, καυτερή τροφή. Η έντονη επιθυμία για γλυκά παρατηρείται, όταν έχουμε την ανάγκη κάλυψης ενός συναισθηματικού κενού. Θεωρείται ότι οι τούρτες, τα μπισκότα και οι σοκολάτες παράγουν στον οργανισμό μας καθησυχαστικά συναισθήματα που έχουν την ιδιότητα να μας ηρεμούν. Η σοκολάτα μάλιστα, περιέχει μεταξύ άλλων, ενεργοποιητές που δρουν ως στιγμιαία “τονωτικά”.
Άνθρωποι με ανασφάλεια, ντροπή ή ενοχή “προτιμούν” τις μαλακές και κρεμώδεις τροφές, όπως είναι το παγωτό και τα τυριά. Η κρεμώδης και απαλή υφή δίνει την αίσθηση ότι μας καθησυχάζει και μας απαλλάσσει από κάθε είδους συναισθηματικό βάρος. Το γάλα για παράδειγμα, θεωρείται πως έχει ηρεμιστική δράση για το σώμα, λόγω της χολίνης που περιέχει.
Οι καραμέλες υποστηρίζεται πως πολεμούν την αναποφασιστικότητα. Η τάση να τρώμε ξηρούς καρπούς από την άλλη, σε υπερβολικό σημείο θα μπορούσε να εκφράζει ανικανοποίητες ανάγκες, για χαρά και ικανοποίηση. Οι τροφές, με υψηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά, θεωρείται πως αναπληρώνουν αισθήματα κενού, ανησυχίας, μοναξιάς και δυσαρέσκειας.
Σύμφωνα με το βιβλίο “Η ψυχολογία της διατροφής”, οι πρωτεΐνες των ζυμαρικών και των δημητριακών, τα ψάρια και τα γαλακτοκομικά προϊόντα βελτιώνουν τη διάθεση, ενώ το άγχος μειώνεται με πράσινα λαχανικά, ξηρούς καρπούς και όσπρια. Η εγρήγορση και το αίσθημα ικανοποίησης έρχεται, τρώγοντας ψάρι, δημητριακά ολικής άλεσης, αβοκάντο, όσπρια, μπανάνες.
Τα συναισθήματα χαράς και ενθουσιασμού υποβοηθούνται από τα φυσικά σάκχαρα, τα φρούτα, τα αμυλώδη τρόφιμα, όπως το ψωμί, το ρύζι, τα ζυμαρικά, ενώ για τη θρέψη και την πλαστικότητα του εγκεφάλου, αλλά και την αντιφλεγμονώδη δράση στα αγγεία του σώματος βοηθούν τα λιπαρά ψάρια.
Είναι φανερό πως πολλές τροφές λειτουργούν ως υποκατάστατα της ανθρώπινης ψυχολογίας. Χωρίς να εξασφαλίζουν επιτυχή επίλυση των προσωπικών προβλημάτων, τείνουμε να πιστεύουμε όλο και πιο πολύ στις «μαγικές» τους ιδιότητες αν τα καταναλώσουμε τη στιγμή που νιώθουμε ότι θα μας ευεργετήσουν. Τελειώνοντας όμως, ένα ολόκληρο οικογενειακό παγωτό μέσα σε λιγότερο από μία ώρα, η ψυχολογία μάλλον, αρχίζει να πέφτει στο κατακόρυφο.
‘‘H πείνα είναι μια κατάσταση της ψυχής, όχι του σώματος” μας λέει χαρακτηριστικά η Ίλια Παπανικολάου, Βιοχημικός συνδυαστικής διατροφής – Διατροφογενετιστής και Ειδικός διαιτητικών εφαρμογών.
Η παχυσαρκία δεν μπορεί να θεωρηθεί αποκλειστικά σαν οργανικό πρόβλημα που λύνεται με τον προγραμματισμό του φαγητού. Σημαντικό ρόλο παίζει και η ψυχοσύνθεση του καθενός. Γιατί κάποιοι άνθρωποι αδυνατίζουν και κάποιοι άλλοι πάλι, δεν τα καταφέρνουν, μολονότι η διατροφή τους είναι περιορισμένη; Μήπως υπάρχει και κάτι άλλο πέρα από τη δυνατή θέληση, την επιμονή και την υπομονή;
Έρευνες έχουν αποδείξει ότι πέρα από τα αυστηρά διατροφικά προγράμματα, όλα σχετίζονται με τις ανάγκες και τις επιθυμίες του συγκεκριμένου ατόμου. Τι σημαίνει η λέξη δίαιτα; Πρέπει πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσουμε μέσα μας για ποιό λόγο θέλουμε να αδυνατίσουμε. Μήπως ζηλεύουμε όταν ο σύντροφός μας θαυμάζει ένα καλλίγραμμο κορμί; Φυσικά η αντίδραση εκείνης της στιγμής δεν είναι άλλη από τη συνηθισμένη φράση «από Δευτέρα αρχίζω δίαιτα» και εκεί ακριβώς, βρίσκεται η παγίδα. Ανασφάλεια!
Αρχίζουμε με εξαντλητικές δίαιτες για γρήγορο χάσιμο βάρους, τρελαίνουμε το μεταβολισμό μας, με αποτέλεσμα την επανάκτηση του απωλεσθέντος βάρους μέσα σε λίγες κιόλας μέρες. Φυσικό είναι ότι το αποτέλεσμα δε θα είναι αυτό που επιθυμούμε. Όσο κι αν φαίνεται περίεργο, μια μικρή αυτοψυχανάλυση πριν αρχίσετε οποιαδήποτε δίαιτα, θα σας βοηθήσει πολύ. Το αδυνάτισμα είναι μια πολυσύνθετη υπόθεση.
Υπάρχουν δύο κατηγορίες ανθρώπων που επιδιώκουν να αδυνατίσουν:
1- Εκείνοι οι άνθρωποι που επιδιώκουν να εξομοιωθούν με κάποιον τύπο που θαυμάζουν και
2- εκείνοι που έχουν στο νου τους τον ίδιο τους τον εαυτό χωρίς τα περιττά κιλά.
Η δική μου όμως συμβουλή, παραμένει στο ότι οι άνθρωποι πρέπει κάποια στιγμή να αντιληφθούν ότι το πρόβλημα δεν είναι τα κιλά, αλλά ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν τις υποθέσεις της ζωής τους. Το μυστικό της επιτυχημένης δίαιτας είναι σκέψη και σύνεση. Κάθε οργανισμός δουλεύει σα ρολόι, μην το κουρδίζετε αντίστροφα, θα σπάσει.
“Κάνω διατροφή” σημαίνει ότι -εν γνώσει των οργανικών συνεπειών- απαλλάσσομαι από τα περιττά κιλά, τα οποία δεν ωφελούν τη σωματική και την ψυχική μου υγεία.
Σημαίνει επίσης, ότι απαλλάσσομαι από τις τοξίνες, οι οποίες αν συνεχίσουν να υφίστανται στο σύστημά μου, θα ευθύνονται και για περαιτέρω παθολογικά προβλήματα. Όλες μας οι πράξεις έχουν ψυχολογικά κίνητρα. Λύπη, θυμός, χαρά.
Η χημεία των συναισθημάτων συνορεύει και με τη χημεία των τροφίμων. Η αποχή από το φαγητό δεν είναι λύση. Είναι απαραίτητη η βαθύτερη γνώση. Διαφορετικά, καμία διατροφή δε θα φέρει αποτελέσματα και καμία μέθοδος δε θα είναι επιτυχής.
Πηγές: pathfinder.gr, spoons.gr