Αντιμετωπίστε τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας
Δημοσίευση:
Της Ρουμπίνης Αθανασοπούλου
Κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας μεταβάλλονται οι διατροφικές ανάγκες του ασθενούς, ενώ περιορίζονται η πρόσληψη, η απορρόφηση, η πέψη ή/και η αξιοποίηση της τροφής. Οι θερμιδικές ανάγκες είναι αυξημένες και τα συνήθη διατροφικά προβλήματα συμπεριλαμβάνουν την απώλεια βάρους, την αναιμία καθώς και την παρουσία επιπλοκών, όπως η ναυτία, ο έμετος, η διάρροια, η στοματίτιδα, η ξηροστομία, η δυσκοιλιότητα, ο εύκολος κορεσμός, οι αλλαγές γεύσης και όσφρησης και η δυσφαγία.
Οι διατροφικές οδηγίες αφορούν την αντιμετώπιση των επιπλοκών, με σκοπό την ικανή παροχή πρωτεϊνών και ενέργειας. Πρέπει να αναφερθεί ότι οι οδηγίες προϋποθέτουν πως οι ασθενείς έχουν λάβει την κατάλληλη ιατροφαρμακευτική φροντίδα.
Βέβαια, δεν είναι δυνατή η καθιέρωση συγκεκριμένου διατροφικού πρωτοκόλλου. Συγκεκριμένες οδηγίες και συμβουλές μπορεί να δοθούν για την αντιμετώπιση κάθε διατροφικού προβλήματος χωριστά, αλλά το τελικό σχήμα της διατροφικής φροντίδας θα διαμορφωθεί από τον ειδικό, λαμβάνοντας υπόψη όλα τα πιθανά διατροφικά προβλήματα καθώς και τις συνυπάρχουσες νόσους.
Στη συνέχεια παρατίθενται οι βασικές συμβουλές προς τους ασθενείς, ανάλογα με τις επιπλοκές που έχουν παρουσιάσει.
Ανορεξία – Απώλεια βάρους
* Κατανάλωση συχνών και μικρών γευμάτων.
* Αύξηση της κατανάλωσης πρωτεϊνούχων τροφών (κρεατικά, πουλερικά, ψάρια, γαλακτοκομικά, αυγά).
* Προτείνεται η προμήθεια μικρών γευμάτων, τύπου σνακ, τα οποία καταναλώνονται εύκολα ενδιάμεσα στα κύρια γεύματα. Κράκερ με τυρί, κέικ, παγωτό, κρέμα και ξηροί καρποί αποτελούν μερικές καλές επιλογές.
* Προτείνονται, εάν είναι πιο ανεκτά, τρόφιμα σε υγρή μορφή, όπως χυμοί, σούπες, γαλακτοκομικά κ.ά.
* Κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας τροφίμων και ροφημάτων στο πρωινό γεύμα.
* Κατά τη διάρκεια των γευμάτων προτείνεται να καταναλώνονται μόνο λίγες και μικρές γουλιές από υγρά.
Αναιμία
* Αύξηση της κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε σίδηρο. Τέτοια τρόφιμα είναι: κρέας, πουλερικά, συκώτι, ζαμπόν, μύδια, στρείδια, γαρίδες, τόνος, φακές, φασόλια, σπανάκι, αρακάς, μπρόκολο, αυγά, δημητριακά πρωινού.
* Για καλύτερη απορρόφηση του σιδήρου, προτείνεται η κατανάλωση στο ίδιο γεύμα με τις προαναφερόμενες τροφές, τροφίμων πλούσιων σε βιταμίνη C, όπως πορτοκάλι, γκρέιπ-φρουτ, πεπόνι, φράουλες, μανταρίνι, ακτινίδιο, ντομάτα, λάχανο, κουνουπίδι, σπανάκι, μπρόκολο, πιπεριές, λαχανάκια Βρυξελλών, πατάτες, φασόλια ξηρά, αρακάς, σταφίδα μαύρη, λεμόνι.
* Αποφυγή κατανάλωσης στο ίδιο γεύμα τροφών πλούσιων σε σίδηρο και γαλακτοκομικών προϊόντων, όπως γάλα, γιαούρτι και τυρί.
* Αποφυγή κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε φυτικό οξύ, όπως δημητριακά, σπόροι και καρποί.
* Αποφυγή κατανάλωσης τροφών πλούσιων σε φαινόλες, όπως τσάι, καφές, κακάο.
Ναυτία
* Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων.
* Αποφυγή κατανάλωσης υγρών κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
* Αποφυγή κατανάλωσης ζεστών τροφών ή υγρών. Προτίμηση σε κρύα ή σε θερμοκρασία δωματίου.
* Προτείνονται: τοστ, κράκερ, φρυγανιές, γιαούρτι, κρέμα, κρύα δημητριακά, βραστές πατάτες, ρύζι, φιδές, κοτόπουλο βραστό ή ψητό, κομπόστες, ζελέ.
* Χαλάρωση των ρούχων. Αναπνοές σε καθαρό αέρα.
* Εάν είναι ανεκτό, τοποθέτηση πάγου στον αυχένα.
* Αποφυγή κατανάλωσης τροφής για τουλάχιστον 1-2 ώρες πριν από τη χημειοθεραπεία.
Έμετος
* Αποφυγή κατανάλωσης τροφών ή υγρών μέχρι του πλήρους ελέγχου του αισθήματος της έμεσης.
* Όταν το αίσθημα ελεγχθεί, δοκιμή μικρών ποσοτήτων καθαρών υγρών, όπως νερό ή ζωμός. Αρχικά δοκιμή με 1 κουταλάκι του γλυκού κάθε 10 λεπτά της ώρας, σταδιακή αύξηση της ποσότητας σε 1 κουταλιά της σούπας κάθε 20 λεπτά και τελικά σε 2 κουταλιές της σούπας κάθε 30 λεπτά.
* Όταν το αίσθημα ελεγχθεί πλήρως, δοκιμή κατανάλωσης αρχικά πλήρους υδρικής δίαιτας (μόνο υγρά) και εν συνεχεία μαλακή δίαιτα.
Διάρροια
* Κατανάλωση αρκετών υγρών.
* Κατανάλωση μικρών ποσοτήτων τροφών καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας.
* Κατανάλωση τροφών πλούσιων σε νάτριο και κάλιο. Το νάτριο βρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο μαγειρικό αλάτι. Τροφές πλούσιες σε κάλιο που δεν επιτείνουν τη διάρροια περιλαμβάνουν την μπανάνα, το χυμό ροδάκινου ή βερίκοκου και τις πατάτες (στον ατμό ή στον φούρνο μικροκυμάτων).
* Πρέπει να αποφεύγονται: λιπαρά, τηγανητά, ωμά λαχανικά, φλούδα από τα φρούτα, ξηροί καρποί, όσπρια, μπρόκολο, καλαμπόκι, λάχανο, αρακάς, κουνουπίδι, γάλα, ξηρά φρούτα, χυμός δαμάσκηνου, ολικής άλεσης ψωμί και φρυγανιές, δημητριακά πρωινού, μπαχαρικά, αλκοολούχα ποτά.
* Αποφυγή χρήσης τσίκλας ή καραμέλας χωρίς ζάχαρη, που περιέχουν σορβιτόλη.
* Αποφυγή πολύ ζεστών – πολύ κρύων τροφίμων ή ποτών.
* Περιορισμός τροφίμων και ποτών που περιέχουν καφεΐνη, όπως καφές, αναψυκτικά τύπου κόλα και σοκολάτα.
Στοματίτιδα
* Κατανάλωση τροφών που δεν ερεθίζουν κατά τη μάσηση και κατάποση.
* Αποφυγή τροφίμων ή ποτών, όπως: πορτοκάλι, γκρέιπ-φρουτ, λεμόνι, μανταρίνι, ντομάτα, αλμυρά – πικάντικα, ωμά φρούτα ή λαχανικά, φρυγανιές, κράκερ, κριτσίνια, παξιμάδι, ξηροί καρποί, τσιπς.
* Αποφυγή της χρήσης στοματικών διαλυμάτων που περιέχουν αλκοόλ.
* Πριν από την κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής, προτείνεται η κοπή της σε μικρά κομμάτια ή άλεσή της.
* Προτείνεται η κατανάλωση των υγρών με καλαμάκι.
* Προτείνεται η κατανάλωση ζεστού ζωμού κρέατος, για να απαλύνεται ο πόνος.
* Συχνό ξέπλυμα του στόματος με νερό. Προτείνεται εναλλακτικά το ξέπλυμα με διάλυμα σόδας (1 κουταλάκι του γλυκού μαγειρική σόδα και 1 κουταλάκι του γλυκού αλάτι διαλυμένα σε 1/4 του λίτρου νερό).
Ξηροστομία
* Συνιστάται να καταναλώνονται συχνά μικρές γουλιές νερού (και κατά τη διάρκεια των γευμάτων).
* Δοκιμή πολύ γλυκών ή ξινών τροφίμων – ποτών, όπως λεμονάδα ή πορτοκαλάδα.
* Προτείνεται η χρήση στα γεύματα σάλτσας, νερού ή ελαίων.
* Συνιστάται να καταναλώνονται καραμέλες ή τσίκλες.
* Χρήση μαλακτικής κρέμας χειλιών.
* Σχολαστική στοματική υγιεινή, τουλάχιστον τέσσερις φορές την ημέρα.
Αλλαγή των αισθήσεων της γεύσης και της όσφρησης
* Εάν το κρέας, όπως το μοσχάρι ή το χοιρινό, θεωρείται ότι έχει περίεργη γεύση ή μυρωδιά, προτείνεται η κατανάλωση εναλλακτικών πηγών πρωτεΐνης (ψάρι, κοτόπουλο, γαλοπούλα, αυγά, γαλακτοκομικά).
* Χρήση μυρωδικών, όπως βασιλικός, ρίγανη ή μαϊντανός.
* Μαρινάρισμα των πουλερικών και των ψαριών με χυμούς φρούτων ή κρασί.
* Εάν οι μυρωδιές είναι ενοχλητικές, προτείνεται το σερβίρισμα των γευμάτων σε θερμοκρασία δωματίου και η συνεχής χρήση του απορροφητήρα κατά το μαγείρεμα.
* Χρήση πλαστικών ή γυάλινων σκευών.
* Χρήση στοματικού διαλύματος. Σχολαστική φροντίδα της στοματικής υγιεινής.
Δυσκοιλιότητα
* Αύξηση της κατανάλωσης υγρών, σε τουλάχιστον οκτώ ποτήρια την ημέρα.
* Κατανάλωση ζεστού ροφήματος μία έως μισή ώρα πριν από τη συνήθη ώρα της κένωσης.
* Αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων πλούσιων σε φυτικές ίνες, σταδιακά και καταμερισμένα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Προτείνονται φρούτα, λαχανικά, όσπρια, αρτοσκευάσματα ολικής αλέσεως, πιτυρούχα, σικάλεως και πολύσπορα, δημητριακά πρωινού, ρύζι αναποφλοίωτο, ξηροί καρποί, αποξηραμένα φρούτα.
* Αύξηση της καθημερινής σωματικής δραστηριότητας.
Εύκολος κορεσμός της πείνας
* Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων.
* Περιορισμός της κατανάλωσης υγρών κατά τη διάρκεια των γευμάτων.
* Περιορισμός τηγανητών και λιπαρών τροφών.
Δυσφαγία
* Κατανάλωση μαλακών τροφών.
* Κατανάλωση γευμάτων σε καθιστή θέση.
* Χρήση σάλτσας ή ελαίου με τα γεύματα.
* Αποφυγή αλατισμένων, πικάντικων, σκληρών τροφών.
* Αποφυγή ψωμιού.
* Πριν από την κατανάλωση οποιασδήποτε τροφής, προτείνεται η κοπή της σε μικρά κομμάτια ή άλεσή της.
* Κατανάλωση μικρών και συχνών γευμάτων.
* Καλή μάσηση πριν από τη κατάποση.
Η Ρουμπίνη Αθανασοπούλου είναι κλινική διαιτολόγος, MSc
ygeia.tanea.gr
διαβασε ακομα στο bioathns
ΓΙΑΤΡΕ ΓΙΑΤΙ ΑΡΝΗΣΑΙ ΤΗΝ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΑΥΤΟ ΣΟΥ????
ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΠΑΡΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΠΟΣΟΣΤΑ ΕΠΙΒΙΩΣΗΣ
ΧΥΜΟΣ ΛΕΜΟΝΙΟΥ -10,000 ΦΟΡΕΣ ΙΣΧΥΡΟΤΕΡΟΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ;
ΚΑΘΕ ΓΙΑΤΡΟΣ ΞΕΡΕΙ ΟΤΙ Η ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ Η ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΚΑΡΚΙΝΟ
ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟΙ ΟΙ ΘΑΝΑΤΟΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΤΗΝ ΑΚΤΙΝΟΒΟΛΙΑ
ΟΤΑΝ ΤΑ ΤΟΞΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΤΗΣ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΠΡΟΚΑΛΟΥΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ ΚΑΡΚΙΝΟ
ΠΑΙΧΝΙΔΙ ΘΑΝΑΤΟΥ Η ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ
ΛΕΜΟΝΙ ΚΑΙ ΣΟΔΑ 1000 ΦΟΡΕΣ ΠΙΟ ΙΣΧΥΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑ?