Κρητική διατροφή: Η νηστεία χαρίζει υγεία
Η κρητική κουζίνα με το αγνό ελαιόλαδο, τα πολλά όσπρια, τα λαχανικά, αλλά και η νηστεία κάνουν αιωνόβιους τους Κρητικούς! Το συμπέρασμα προκύπτει από την επικαιροποίηση στοιχείων διεθνούς διατροφικής έρευνας που είχε γίνει πριν από 50 χρόνια και στην οποία συμμετείχαν 14.000 άνδρες, ηλικίας 40-45 χρόνων, από επτά χώρες. Επί τη βάσει των στοιχείων της έρευνας οι Κρητικοί είχαν αποδειχθεί τότε οι πλέον υγιείς. Από αυτούς τους 14.000 που ελέγχθησαν τη δεκαετία του 1960, διαπιστώνεται ότι σήμερα ζουν μόνο 40 και όλοι τους είναι Κρητικοί, που διανύουν τη δέκατη δεκαετία της ζωής τους!
«Είναι όλοι τους άνω των 90 ετών και το σημαντικό στοιχείο που καταγράφεται στην επικαιροποίηση των στοιχείων είναι ότι, πέρα από υγιεινή διατροφή, οι 40 Κρητικοί απάντησαν ότι από τότε μέχρι σήμερα νηστεύουν πριν από τις εορτές του Πάσχα, των Χριστουγέννων, τον Δεκαπενταύγουστο, αλλά και ότι Τετάρτη και Παρασκευή δεν τρώνε λάδι», δήλωσε ο καθηγητής προληπτικής ιατρικής και διατροφολογίας του Πανεπιστημίου Κρήτης Αντώνης Καφάτος.
Ο ίδιος αξιολογεί θετικά την παράμετρο της χριστιανικής νηστείας στο θέμα της καλής υγείας που συνδέεται με την παραδοσιακή διατροφή και τη σωματική άσκηση, ενώ συμπεριλαμβάνει στις αρνητικές πλευρές της σημερινής εποχής το γεγονός ότι έχει αλλάξει ο τρόπος μαγειρέματος, αφού το 1960 το μοναδικό λάδι που χρησιμοποιούσαν οι άνθρωποι ήταν το παραδοσιακό, ενώ σήμερα χρησιμοποιούνται διάφορα βούτυρα και λάδια αμφιβόλου ποιότητος.
Ο κ. Καφάτος εξηγεί ότι το «προφίλ» του 40χρονου Κρητικού το 1960 ήταν κατά μέσο όρο 63 κιλά, έτρωγε σπανίως κόκκινο κρέας, λίγες φορές άσπρο, έπινε λίγο κόκκινο κρασί και κατανάλωνε πολλά όσπρια και λαχανικά που παράγονταν στο νησί. «Ο 40άρης του 1960 θεωρούνταν κατά μία έννοια φαινόμενο σε ολόκληρο τον κόσμο, αφού ήταν «θωρακισμένος» από παθήσεις της καρδιάς και πολλών ειδών καρκίνου» τόνισε ο καθηγητής. Σύμφωνα με τον κ. Καφάτο, ο 40άρης του 2010 και του 2011 είναι υπέρβαρος με μέσο όρο τα 83 κιλά, τρώει σχεδόν καθημερινά κόκκινο κρέας, πολλά λίπη και πίνει πολύ αλκοόλ. Καταναλώνει σαφέστατα λιγότερα λαχανικά, τα όσπρια τείνουν να εκλείψουν από τη διατροφή του, ενώ είναι ευάλωτος σε ασθένειες.
Κρητική Διατροφή – Κρητική δίαιτα
“Στη διεθνή επιστημονική κοινότητα γίνεται πολλή συζήτηση και αναζητείται ιδανική δίαιτα για την προαγωγή της υγείας και την πρόληψη των ασθενειών. Η παραδοσιακή Κρητική διατροφή από αρχαιοτάτων χρόνων φαίνεται να συγκεντρώνει τα χαρακτηριστικά εκείνα που την καθιστούν άριστη, όπως είχε δείξει η μελέτη των 7 χωρών, πού άρχισε το 1960 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Από τη μελέτη αυτή, η οποία περιελάμβανε τη διαχρονική παρακολούθηση μιας ομάδας 700 περίπου ανδρών αγροτικής περιοχής της Κρήτης, φάνηκε ότι ο πληθυσμός αυτός είχε τους λιγότερους θανάτους από έμφραγμα της καρδιάς και τις διάφορες μορφές καρκίνου σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες. Ο πληθυσμός της Κρήτης ήταν ο μακροβιότερος σε σύγκριση με άλλες ανεπτυγμένες χώρες.
Χαρακτηριστικό ήταν το γεγονός ότι το 1991, που ο Τομέας Κοινωνικής Ιατρικής του Πανεπιστημίου Κρήτης ανέλαβε την επανεξέταση των ηλικιωμένων κατά το 31ο έτος της μελέτης, οι επιζώντες στην Κρήτη ήταν το 50% περίπου του αρχικού πληθυσμού, ενώ στη Φινλανδία δεν υπήρχαν επιζώντες!
Η άριστη υγεία και μακροζωία των Κρητικών αποδίδεται στην παραδοσιακή διατροφή τους. Η διατροφή αυτή ήταν απλή και περιελάμβανε κυρίως ελαιόλαδο που έδινε το ένα τρίτο περίπου της ημερήσιας ενέργειας σε κάθε άτομο, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της ενέργειας προέρχετο από δημητριακά, κυρίως ψωμί, όσπρια, λαχανικά, φρούτα και σπανιότερα σε μικρές ποσότητες από αυγά, τυρί, γάλα, κρέας, ψάρι και λίγο κόκκινο κρασί σε κάθε γεύμα. Η απλή αυτή παραδοσιακή δίαιτα της Κρήτης έχει αλλοιωθεί τις τελευταίες δεκαετίες κυρίως από τις νεότερες γενιές. Τα αποτελέσματα είναι πολύ δυσάρεστα για την υγεία του πληθυσμού και οι πρόωροι θάνατοι από εμφράγματα και κακοήθη νεοπλάσματα έχουν πάρει επιδημικές διαστάσεις.
Με βάση, λοιπόν, τα σημερινά δεδομένα θα συνιστούσαμε την επιστροφή στην παραδοσιακή δίαιτα των Κρητών, με κύρια έμφαση στην περιορισμένη σε ποσότητα και συχνότητα χρήσης κρέατος και άλλων ζωικών προϊόντων. Αντίθετα τα δημητριακά (κυρίως ψωμί), όσπρια, λαχανικά, φρούτα και ελαιόλαδο πρέπει να αποτελούν περισσότερο από το 85% του καθημερινού διαιτολογίου μας…
…. Το ελαιόλαδο, σε αντίθεση με τα σπορέλαια, είναι πλούσιο σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα που είναι ανθεκτικά στην οξείδωση και ελαττώνουν την LDL χοληστερόλη χωρίς να επηρεάζουν την HDL χοληστερόλη η οποία προστατεύει από την αθηρoσκλήρωση…..Το ελαιόλαδο περιέχει επιπλέον μεγάλη ποσότητα αντιοξειδωτικών ουσιών, όπως τοκοφερόλες και υδροξυφαινόλες που προφυλάσσουν τόσο από την αθηροσκλήρωση όσο και (από τις διάφορες μορφές καρκίνου με τη δέσμευση των ελεύθερων τοξικών ριζών. Ενδιαφέρον είναι ότι η σύνθεση του ελαιολάδου σε λιπαρά οξέα είναι παρόμοια με εκείνη του λίπους του μητρικού γάλακτος…”
Αντώνης Καφάτος
Καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Διατροφής
Πανεπιστημίου Κρήτης
Απόσπασμα από το βιβλίο Κρητική Παραδοσιακή Κουζίνα των Μαρία & Νίκος Ψιλάκης. Εκδόσεις Καρμάνωρ, ISBN 960-7448-06-0
πηγη
http://www.oilcrete.com/i