Γράφει: Καραδουλαμά Γεωργία, Ψυχολόγος – Ψυχοθεραπεύτρια

Το άτομο που νιώθει έντονες ενοχές συνήθως έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση αλλά και μεγαλύτερη τάση προς τη θλίψη.Η ενοχή είναι ένα από τα συναισθήματα που διακατέχουν πολλούς ανθρώπους αλλά είναι και είναι και ένα συναίσθημα που τις περισσότερες φορές δεν μπορούμε να αντιληφθούμε καθώς είναι καλυμμένο από την εκδήλωση άλλων συναισθημάτων όπως άγχος, θυμός, λύπη και φόβος.

Η ενοχή δημιουργεί ψυχικό βάρος, αρνητικά συναισθήματα, μας κάνει να νιώθουμε καταβεβλημένοι με αποτέλεσμα να νιώθουμε μόνιμα άσχημα με τον εαυτό μας διότι είναι αυτός που φταίει για όλα. Το άτομο που νιώθει έντονες ενοχές, συνήθως έχει χαμηλή αυτοεκτίμηση και αυτοπεποίθηση, αλλά και μεγαλύτερη τάση προς τη θλίψη. Οι ενοχές είναι ένα από τα πιο βαθιά και ύπουλα συναισθήματα που πολλές φορές ορίζουν και καθορίζουν τις ανθρώπινες σχέσεις, χωρίς καν οι άνθρωποι να το καταλαβαίνουν. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η ενοχή τις πιο πολλές φορές είναι γένους θηλυκού καθώς και η κοινωνία επιβάλλει πολλούς ρόλους στο γυναικείο φύλο αλλά και οι γυναίκες έχουν τη τάση να πιέζουν τον εαυτό τους αφού ‘’πρέπει’’ να είναι να είναι ιδανικές ερωμένες, μητέρες, κόρες, φίλες και γυναίκες καριέρας. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα όταν δεν τα καταφέρνουν όλα αυτά να βιώνουν την αποτυχία και κατ’ επέκταση την ενοχή.

Ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα των ενοχικών ατόμων είναι η ευκολία με την οποία ανταποκρίνονται στις προθέσεις των άλλων. Το ενοχικό άτομο φαίνεται γενικά να είναι άτολμο και συμφωνεί πάντα με τις προτιμήσεις και τα λεγόμενα των άλλων. Φαίνεται σαν να μην μπορεί να πάρει πρωτοβουλίες ακόμη και αν η κατάσταση του είναι δυσβάσταχτη. Έχει μάθει ότι πρέπει να αναλαμβάνει πάντα την ευθύνη και συνήθως έχει μεγαλύτερο εύρος υποχρεώσεων από όσες του αναλογούν. Το πιθανότερο είναι ότι δεν προλαβαίνει να φέρει σε πέρας όσα έχει αναλάβει, με αποτέλεσμα να νιώθει ενοχές. Από την άλλη πλευρά, ένα βαθιά ενοχικό άτομο μπορεί να είναι και πιθανό να μη θέλει να ασχοληθεί με απολύτως τίποτα και να το αποφεύγει ώστε να μη χρειαστεί να αντιμετωπίσει την αποτυχία και άρα την ενοχή.

Οι πηγές των ενοχών μπορεί να είναι πολλές και διαφορετικές. Καταρχήν η ενοχή μπορεί να έχει να κάνει με την πρώιμη παιδική ηλικία και τον τρόπο που μεγαλώσαμε δηλαδή να σχετίζεται με τις ελλειμματικές σχέσεις με τους γονείς και κυρίως με τη μητέρα. Σύμφωνα με αυτή τη σκέψη οι εμπειρίες βιώνονται κάτω από το φόβο να μην πάψουν οι άλλοι να μας αγαπούν και σύμφωνα με αυτό το σκεπτικό δημιουργούνται λανθασμένες σκέψεις και αντιλήψεις. Έτσι προσπαθούμε με κάθε τρόπο να ευχαριστήσουμε όλους όσους είναι γύρω μας τα παιδιά μας, το σύντροφό μας, τους φίλους μας ακόμη και τους γνωστούς μας και τους γνωστούς των γνωστών μας. Αυτή η ανάγκη έχει να κάνει με το άγχος και την αγωνία που έχουμε να τους ευχαριστήσουμε και παρόλο που αυτή η κατάσταση μας γεμίζει θυμό και αγανάκτηση δεν τολμούμε να την αλλάξουμε από το φόβο μη χάσουμε αυτούς τους ανθρώπους αλλά και μη χάσουμε το θαυμασμό και την αγάπη τους. Η ενοχή βέβαια πολλές φορές μπορεί να έχει δημιουργηθεί από κάποιο τυχαίο και τραυματικό γεγονός που μπορεί να προξενήσαμε σε κάποιον. Συνήθως όμως πολλοί είναι οι άνθρωποι που ακόμη και τυχαία να προξένησαν κάποιο τέτοιο γεγονός, το ‘’κουβαλάνε’’ για μια ζωή και δεν το ξεπερνάνε ποτέ. Αυτό συνήθως συμβαίνει στους ανθρώπους που είχαν ήδη ένα ενοχικό τρόπο σκέψης και που κάθε κακό που συνέβαινε στο παρελθόν το θεωρούσαν δική τους ευθύνη. Τέλος ας έχουμε και υπόψη μας ότι πολλές φορές και η ίδια η κοινωνία παράγει με τον τρόπο της την ενοχή ασκώντας έλεγχο με τα στερεότυπα, τα έθιμα τους κανόνες και τους καθωσπρεπισμούς που επιβάλλει. Αυτό ενισχύεται ιδίως σε περιπτώσεις που το άτομο δεν είναι σίγουρο για τις πράξεις του και που δεν έχει ανεπτυγμένη αυτοπεποίθηση.

Ο τρόπος με τον οποίο μπορούμε να απαλλαγούμε από την ενοχή είναι να ‘’δουλέψουμε’’ με τον εαυτό μας. Ας εμπιστευτούμε τον εαυτό μας και ας απομακρύνουμε τα πρέπει που μας κάνουν κακό. Δεν σημαίνει ότι αν απομακρύνουμε αυτά τα πρέπει είμαστε ανήθικοι. Παράλληλα ας δείξουμε στους άλλους τα όρια μας διότι τις περισσότερες φορές όταν είμαστε επιρρεπείς στην ενοχή οι άλλοι την χρησιμοποιούν για να κάνουν αυτό που θέλουν. Αυτό όμως μοιάζει να είναι αμοιβαίο διότι από τη μια αυτοί το εκμεταλλεύονται και μας ελέγχουν και εμείς από την άλλη τους δίνουμε το χώρο να το κάνουν. Η αυτογνωσία λοιπόν είναι ένας καλός τρόπος να νιώσουμε καλύτερα και να προστατεύσουμε τον εαυτό μας από την επιρροή των άλλων. Ας προσπαθήσουμε να μην αναλαμβάνουμε ευθύνες που δεν είναι δικές μας γιατί αν για παράδειγμα αναλαμβάνουμε τέτοιες ευθύνες σίγουρα θα βιώνουμε τρομακτικές ενοχές ακόμη και ας μην έχουμε καμία συμμετοχή σε όλο αυτό.

Ας υποστηρίζουμε τις απόψεις μας, τις ανάγκες μας και τα θέλω μας διότι εμείς είμαστε που ξέρουμε τι είναι καλό και σωστό για εμάς ανεξάρτητα αν οι άλλοι έχουν διαφορετική άποψη. Ας είμαστε ο εαυτός μας ώστε οι άνθρωποι που θα είναι δίπλα μας να μας θέλουν για αυτό που είμαστε πραγματικά. Μπορούμε επίσης να αντιμετωπίσουμε τα καταπιεσμένα συναισθήματά μας και τα ελλείμματα που μπορεί να έχουμε από την παιδική μας ηλικία ώστε να ξεπεράσουμε κάθε συναίσθημα ενοχής που μπορεί να μας διακατέχει. Εξάλλου κανείς δεν είναι τέλειος ή ακόμη και ο τέλειος είναι σίγουρα τέλειος για κάποιους και όχι για όλους.

Όταν λοιπόν νιώθουμε να κατακλυζόμαστε από το συναίσθημα της ενοχής θα ήταν καλό να κάνουμε έλεγχο των ενοχών μας και να δούμε τι συνηγορεί υπέρ του να νιώθουμε ενοχές και τι δείχνει ότι δεν πρέπει να νιώθουμε έτσι. Αυτό σημαίνει βέβαια ότι έχουμε συνειδητοποιήσει ότι λειτουργούμε με αυτόν τον τρόπο και θέλουμε να αλλάξουμε όλη αυτή τη κατάσταση. Στην περίπτωση που όντως έχουμε κάνει κάποιο λάθος, μπορούμε να απολογηθούμε να μάθουμε από το λάθος μας και να το ξεπεράσουμε. Όταν όμως νιώθουμε ότι δυσλειτουργούμε με αποτέλεσμα να επηρεάζεται σημαντικά η καθημερινότητά μας καλό είναι να επισκεφτούμε έναν ειδικό. Με τη βοήθεια του ειδικού θα μπούμε σε μια διαδικασία εσωτερικής αναζήτησης, θα μπορέσουμε να ανακαλύψουμε κάποιους από τους παράγοντες που επηρεάζουν συγκεκριμένες συμπεριφορές μας και θα μας κάνουν να ζήσουμε καλύτερα χωρίς το βάρος των ενοχών που είναι δυσλειτουργικό για τη ζωή μας.
πηγη

.genenutrition.gr