Γράφει: Εύα Ζιώζιου, Διατροφολόγος – Διαιτολόγος – Επιστήμων Τροφίμων
Γαστρίτιδα είναι η φλεγμονή του βλεννογόνου του στομάχου. Το στομάχι αποτελεί τμήμα του γαστρεντερικού συστήματος κατέχοντας κυρίαρχο ρόλο στη διαδικασία της πέψης της τροφής και της απορρόφησης θρεπτικών συστατικών. Στα πλαίσια αυτής της λειτουργίας στο στομάχι εκκρίνονται πλήθος παραγόντων και ενζύμων απαραίτητων για την διάσπαση των τροφών. Ένας πολύ σημαντικός παράγοντας, υπεύθυνος για τη διάσπαση των τροφών είναι το υδροχλωρικό οξύ. Ωστόσο αν η έκκριση αυτού του οξέος είναι μεγαλύτερη ή μικρότερη από τη ποσότητα που απαιτείται, προκαλείται γαστρίτιδα. Η τελευταία διακρίνεται σε οξεία και χρόνια.
ΤΟ αιτία ΟΞΕΙΑ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ ΑΝΤΙΦΛΕΓΜΟΝΩΔΗ ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΩΣ ΑΣΠΙΡΙΝΗ. ΥΠΕΡΒΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΝΑΛΩΣΗ ΑΛΚΟΟΛ. ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΕΜΒΑΣΗ. ΧΤΥΠΗΜΑΤΑ. ΚΑΨΙΜΑΤΑ. ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ (ΠΧ. ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ). ΕΓΧΕΙΡΗΣΗ ΑΠΩΛΕΙΑΣ ΒΑΡΟΥΣ. ΑΓΧΟΣ. ΚΑΠΝΙΣΜΑ. ΤΡΟΦΙΚΗ ΔΗΛΗΤΗΡΙΑΣΗ. ΧΡΟΝΙΑ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΠΛΟΥΣΙΑ ΣΕ ΛΙΠΑΡΑ, ΜΠΑΧΑΡΙΚΑ. ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΚΑΦΕ. ΚΑΤΑΧΡΗΣΗ ΑΛΚΟΟΛ. ΑΝΕΠΑΡΚΗΣ ΜΑΣΗΣΗ ΤΡΟΦΗΣ. ΦΑΡΜΑΚΑ ΟΠΩΣ ΑΣΠΙΡΙΝΗ. ΚΑΠΝΙΣΜΑ. ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΕΣ ΑΝΕΠΑΡΚΕΙΕΣ (ΕΛΛΕΙΨΗ ΠΡΩΤΕΪΝΗΣ, ΣΙΔΗΡΟ, ΒΙΤΑΜΙΝΗ Α). ΚΑΚΟΗΘΗΣ ΑΝΑΙΜΙΑ. ΣΟΒΑΡΕΣ ΛΟΙΜΩΞΕΙΣ (ΠΧ. ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ). ΚΑΡΚΙΝΟ ΣΤΟΜΑΧΟΥ. ΠΕΛΑΓΡΑ. ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΠΟΛΥΠΟΔΙΑΣΗ. ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΔΥΣΑΠΟΡΡΟΦΗΣΗΣ. ΠΑΛΙΝΔΡΟΜΗΣΗ ΧΟΛΗΣ ΣΤΟ ΣΤΟΜΑΧΙ. ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΟΞΕΩΝ ΣΤΟ ΣΤΟΜΆΧΙ. ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΟΠΩΣ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΤΥΠΟΥ 1, ΑΣΘΕΝΕΙΑ HASHIMOTO, ΕΛΛΕΙΨΗ ΒΙΑΜΙΝΗΣ Β12 (ΑΥΤΟΑΝΟΣΗ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ). ΑΣΘΕΝΕΙΕΣ ΟΠΩΣ ΔΥΣΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΝΕΦΡΩΝ, ΝΟΣΟΣ CROHN.
ΚΥΡΙΟΤΕΡΑ ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ Ναυτία, εμετό, κοιλιακό πόνο, ανορεξία, δυσπεψία, ελαφρύ πυρετό, αφυδάτωση, φούσκωμα, απώλεια βάρους και σπανιότερα αιμορραγία. Η χρόνια γαστρίτιδα μπορεί να είναι εξέλιξη της οξείας γαστρίτιδας. Πεπτικό έλκος είναι μια χρόνια ασθένεια του πεπτικού συστήματος που χαρακτηρίζεται από πληγές (έλκη) στα τμήματα του γαστρεντερικού σωλήνα που έρχονται σε επαφή με γαστρικά υγρά που περιέχουν οξύ και πεψίνη (ένζυμο). Αποτελεί πολύ συχνή πάθηση του πεπτικού συστήματος. Ανάλογα με τον τόπο ύπαρξης του έλκους μπορεί να διακριθεί σε γαστρικό έλκος (στομάχι) και δωδεκαδακτυλικό έλκος (δωδεκαδάκτυλος). Επίσης λιγότερο σύνηθες είναι το έλκος στον κατώτερο οισοφάγο και στο τμήμα του λεπτού εντέρου μετά από χειρουργική αναστόμωση με το στομάχι.
αιτία Το
ΤΟ ΠΕΠΤΙΚΟ ΕΛΚΟΣ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ. ΔΙΑΡΚΗΣ Ή ΑΗΞΗΜΕΝΗ ΕΚΚΡΙΣΗ ΓΑΣΤΡΙΚΏΝ ΥΓΡΩΝ. ΓΑΣΤΡΙΚΗ ΥΠΕΡΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΟΔΗΓΕΙ ΣΕ ΒΛΑΒΗ ΤΟΥ ΕΠΙΘΗΛΙΟΥ ΤΟΥ ΒΛΕΝΝΟΓΟΝΟΥ ΕΙΤΕ ΛΟΓΩ ΑΝΑΓΩΓΗΣ ΧΟΛΙΚΩΝ ΟΞΕΩΝ ΕΙΤΕ ΛΟΓΩ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΟΠΩΣ ΑΣΠΙΡΙΝΗ. ΑΝΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΜΕΤΑΞΥ ΥΔΡΟΧΛΟΡΙΚΟΥ ΟΞΕΟΣ, ΠΕΨΙΝΗΣ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΓΛΑΔΙΝΩΝ (ΒΛΕΝΝΗΣ). ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΟΙ-ΝΕΥΡΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΠΩΣ ΑΓΧΟΣ. ΕΛΙΚΟΒΑΚΤΗΡΙΔΙΟ ΤΟΥ ΠΥΛΩΡΟΥ. ΚΑΡΚΙΝΟΣ ΣΤΟΜΑΧΟΥ. ΔΙΑΤΡΟΦΗ-ΚΑΠΝΙΣΜΑ-ΑΛΚΟΟΛ-ΚΑΦΕΣ. ΝΟΣΟΣ CROHN. ΠΡΟΔΙΑΘΕΣΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΟΠΩΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΚΟΤΗΤΑ, ΜΕΓΑΛΗ ΗΛΙΚΙΑ, ΔΙΑΒΗΤΗΣ, ΤΡΑΥΜΑΤΙΣΜΟΣ, ΣΥΝΔΡΟΜΟ Zollinger-Ellison, ΠΑΘΗΣΕΙΣ ΗΠΑΤΟΣ, ΕΜΦΥΣΗΜΑ, ΡΕΥΜΑΤΟΕΙΔΗΣ ΑΡΘΡΙΤΙΔΑ ΣΕ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟ ΜΕ ΤΑ ΥΠΟΛΟΙΠΑ ΑΙΤΙΑ.
Τα αίτια και των δύο περιπτώσεων έλκους μοιάζουν. Τα συμπτώματά τους είναι ο πόνος στο άνω μέρος της κοιλίας. Στο έλκος του δωδεκαδακτύλου ο πόνος εμφανίζεται κυρίως πριν από τα γεύματα. Επίσης υπάρχουν καούρες, ξινίλα, δυσπεψία, φούσκωμα, ζαλάδα, εμμετός, απώλεια όρεξης και βάρους, κάψιμο στην καρδιά, αίμα στα κόπρανα ή στον εμμετό, αδυναμία. Η θεραπεία της γαστρίτιδας περιλαμβάνει φαρμακευτική αντιμετώπιση, αποφυγή αλκοόλ, καπνίσματος, άγχους, καφέ, αναψυκτικών, καυτερών τροφών, ασπιρίνης αλλά και πολλά και μικρά γεύματα. Πιο συγκεκριμένα ακολουθεί ένα υπόδειγμα διατροφής για ασθενείς που έχουν διαγνωστεί με γαστρίτιδα:
ΟΞΕΙΑ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ . Αρχικά απαιτείται νηστεία για 1-2 ημέρες. ΚΑΤΟΠΙΝ συστήνεται υδρική ΔΙΑΙΤΑ καθώς ΚΑΙ χορήγηση χαμομηλιού Στη συνεχεια συστήνεται ΤΟ γάλα με χαμηλά λιπαρά και προοδευτικά σούπες λαχανικών, ρυζιού, βρώμης. Επίσης μπορούν να προστεθούν φρουτόκρεμα από μπανάνα, ψητά μήλα, βραστή λειωμένη πατάτα, άσπρο ψωμί. Ακόμη σούπες από καλά βρασμένο κοτόπουλο, μέλι. Έρευνες προτείνουν και την κατανάλωση προβιοτικών όπως Lactobacillus caseii, που ενισχύουν τη θεραπεία κατά του ελικοβαξτηρίδιου του πυλωρού. Η παραπάνω διατροφή πρέπει να ακολουθείται για τουλάχιστον 8 μέρες.
ΧΡΟΝΙΑ ΓΑΣΤΡΙΤΙΔΑ ΓΙΑ τις πρωτες 1-2 μέρες είναι καλό να καταναλώνονται μόνο γιαούρτι και φρούτα. Απαιτούνται μικρά και συχνά γεύματα σε μέτρια θερμοκρασία. Χρειάζεται καθημερινή λήψη 100γρ. πρωτεΐνης σε μια δίαιτα των 3000 θερμίδων. Αυτή η ποσότητα πρωτεΐνης καλύπτεται με ένα ποτήρι γάλα (1-2%) + 180γρ. ψάρι βραστό + 3 φλιτζάνια κολοκυθάκια βραστά + 4 φέτες ψωμί + ένα γιαούρτι (1-2%) + 2 ασπράδια αυγών. Η πρωτεΐνη πρέπει να προσλαμβάνεται από άπαχο κρέας ή ψάρι βραστό, ψητό αλλά και άπαχο γάλα ή γιαούρτι. Η ενέργεια στον οργανισμό παρέχεται και από τους υδατάνθρακες που θα πρέπει να είναι περίπου 400γρ/ημέρα. Που μπορούν να καλυφθούν με 2 ποτήρια γάλα (1-2%) + 4 φλιτζάνια κολοκυθάκια βραστά + 6 φέτες ψωμί + 5 φρούτα (εφόσον είναι ανεκτά) + 3 φλιτζάνια μακαρόνια Ρύζι σταθεροποιημένης αλόης ΤΑ όσπρια καλυτερα ΝΑ αποφεύγονται. Τα φρούτα επιτρέπονται εφόσον είναι ανεκτά αλλά όχι τα όξινα όπως για παράδειγμα πορτοκάλι, ακτινίδιο. Τα λίπη δεν πρέπει να ξεπερνούν τα 50γρ. ημερησίως που λόγω του λίπους του κρέατος ή ψαριών και του γάλακτος ανέρχονται στις 2 κουταλιές της σούπας ημερησίως. Σίγουρα συστήνεται ωμό ελαιόλαδο. Απαιτείται ο τακτικός έλεγχος ή και πρόσληψη σιδήρου (πχ. μοσχάρι), βιταμίνης Β12 (πχ. αυγό), βιταμίνης Α (πχ. κολοκυθάκια), καλίου (πχ. μπανάνα) και ασβεστίου (πχ. γάλα). Καλή μάσηση της τροφής. Η δίαιτα του πεπτικού έλκους, είτε πρόκειται για γαστρικό είτε για δωδεκαδακτυλικό, έχει συγκεκριμένες οδηγίες που πρέπει να ακολουθούνται όπως αποφυγή όξινων τροφών, αύξηση φυτικών ινών, αύξηση απαραίτητων λιπαρών οξέων Ω3, Ω6, αποφυγή τροφών που σχηματίζουν αέρια, αποφυγή αλκοόλ, καφέ, τσαγιού , αναψυκτικών, μπαχαρικών, καρυκευμάτων, καπνίσματος, ασπιρίνης, Συστήνονται πολλά και μικρά γεύματα, καλή μάσηση τροφής, πρωτεϊνικά γεύματα, καλά βρασμένα τρόφιμα, βιταμίνη C.
ΔΙΑΙΤΑ ΓΑΣΤΡΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ ΓΑΛΑ ΜΕ χαμηλά Λιπαρά, ενδείκνυται το κατσικίσιο. Χυμοί λαχανικών όπως καρότου, αγγουριού, λάχανου, παντζαριού και σπανακιού. Βραστά λαχανικά και σε μικρή ποσότητα. Αποφύγετε μπρόκολο, κουνουπίδι, καλαμπόκι, ντομάτα, πιπεριές, κρεμμύδι. Αραιωμένοι χυμοί φρούτων. Συστήνονται φρούτα όπως μήλο, αχλάδι χωρίς τη φλούδα αλλά ούτε αποξηραμένα και μπανάνα. Επιτρέπονται άπαχα, μαλακά βραστά κρέατα και ψάρια. Όχι λιπαρά ακόμη και ξηρούς καρπούς. Συστήνεται το μέλι. Απαιτούνται 6-8 ποτήρια νερό. Βιταμίνη Α και βήτα καροτίνη (πχ καρότο, κολοκυθάκια). Βιταμίνες Β (πχ βρασμένη βρώμη). Ασβέστιο (πχ γάλα). Ψευδάργυρος (πχ. μοσχάρι). Προσοχή στα επίπεδα χοληστερίνης. Βασιλικός πολτό και πρόπολη.
ΔΙΑΙΤΑ ΔΩΔΕΚΑΔΑΧΤΥΛΙΚΟΥ ΕΛΚΟΥΣ Τροφές στις φυτικές ίνες στις Πλούσιες ΣΕ όπως πιτυρούχο Ψωμί. Αυξημένη ποσότητα σιδήρου από τροφές καλά μαγειρευμένες όπως σπανάκι + κοτόπουλο. Συστήνεται λινολεϊκό οξύ (Ω6) από ηλιέλαιο και καλαμποκέλαιο. Βιταμίνη Α (πχ καρότο, κολοκυθάκια). Πουρές φρούτων και λαχανικών, ψητή πατάτα. Βιταμίνη Β1 (πχ. χοιρινό). Βιταμίνη Β2 (πχ. κοτόπουλο). Βιταμίνη Ε (πχ. αυγό). Κάλιο (πχ. πατάτα). Καταλήγοντας λοιπόν βλέπουμε ότι υπάρχουν αρκετά κοινά σημεία τόσο στην αιτιολογία της γαστρίτιδας και του πεπτικού έλκους όσο και στην διαιτητική τους αντιμετώπιση. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι πρόκειται για ιδιοπαθείς ασθένειες και έτσι είναι απαραίτητη η συμβολή του διαιτολόγου αλλά και η προσωπική καταγραφή των τροφών που είναι ανεκτές από τον οργανισμό.
πηγη
www.anthorama.gr/users/zioziou/
http://www.dromostherapeia.gr/